Gdybyśmy mieli okazję wziąć udział we wszystkich świątecznych uroczystościach odbywających się na Cyprze, z pewnością podzielibyśmy pogląd, iż jest to jedno z najbardziej religijnych państw w Europie.

Szczególnie uroczyście i pięknie obchodzi się tu Wielkanoc. Cypryjczycy celebrują też dni poświęcone niektórym, szczególnie dla nich ważnym, świętym oraz Matce Boskiej.

Cypr | Na Cyprze wielkanocne jaja maluje się zwykle na kolor czerwony

Cypr | Na Cyprze wielkanocne jaja maluje się zwykle na kolor czerwony (ostern by Jessica Rabbit's Flickr na licencji CC BY 2.0)

6 stycznia – Święto Objawienia Pańskiego (Dzień Trzech Króli)

Na Cyprze święto to obchodzone jest jako Epifania – Święto Jordanu, związane z pamiątką chrztu Jezusa w Jordanie (zgodnie z tradycją prawosławną). Na całym wybrzeżu Cypru w dniu Chrztu Pańskiego odprawia się obrzęd święcenia wody. Miejscowy kapłan wynosi ze świątyni duży krzyż i podczas uroczystych śpiewów i modlitw opuszcza krzyż do morza, święcąc wodę.

Kobiety starają się być w kościele w przeddzień tego święta, aby poświęcić wodę dla domu. Po powrocie kropią nią obejścia, ziemię wokół domu, a na wsi także zasiewy i bydło domowe. Po nabożeństwie kobiety biorą ogień z lampki przed ikoną Matki Boskiej, aby w domu zawsze był dostatek i nie było miejsca dla zakusów złych duchów.

Epifania na Cyprze, to święto również państwowe i dzień wolny od pracy, dlatego można w tym czasie śmiało wybrać się w gości, wyjść na ulicę czy pójść do kawiarni. W całym mieście będzie wesoło! W takim dniu nie ma miejsce na niezadowolenie i zły nastrój.

24 stycznia – Dzień Świętego Neofita

Kilka kilometrów od miasta Pafos (Paphos) znajduje się jeden z najpiękniejszych, największych i najchętniej odwiedzanych klasztorów na Cyprze – klasztor świętego Neofita (Agios Neophytos). Przyszły święty urodził się w górskiej wiosce Leukara, słynnej na cały świat z wyrobów wikliniarskich i ozdób jubilerskich, a także użytkowych przedmiotów ze srebra.

Od młodych lat Neofit przygotowywał się do służby Bogu i życia w zakonie. Kiedy rodzice chcieli go ożenić i uczynić kontynuatorem rodu, chłopak uciekł z domu i wstąpił do klasztoru Jana Chryzostoma, gdzie złożył śluby zakonne.

Neofit poszukiwał miejsca odosobnienia między innymi w Jerozolimie, a potem w Azji Mniejszej, nie znalazłszy jednak pustelni, w której mógłby się zatrzymać, wrócił do ojczyzny i zamieszkał w jaskini, do której nie dopuszczał żadnego z mnichów. Jedyną „rozrywką” pustelnika było słuchanie śpiewów klasztornych, dochodzących spoza murów zbudowanego przez niego kościoła.

Cypryjczycy czczą świętego Neofita przychodząc do jego małej pieczary i prosząc o pomoc w różnych życiowych sytuacjach. 24 stycznia do pieczary świętego odbywa się uroczysta procesja. Ten dzień wspominania Neofita ustanowił sam święty jeszcze za życia, kiedy cudem ocalał podczas budowy innej pieczary nazwanej „Nowym Syjonem”.

Nabożeństwo w małym, mieszczącym się w pieczarze kościółku odprawia się raz w roku.

Cypr | Klasztor św. Neofita w pobliżu Pafos

Cypr | Klasztor św. Neofita w pobliżu Pafos (Agios Neofytos monastery, Paphos region_1 by CTO Zurich na licencji CC BY 2.0)

12 kwietnia (2014) – Sobota Łazarza

W ostatnią sobotę przed Wielkim Tygodniem na Cyprze obchodzi się dzień wskrzeszenia Łazarza. Ten dzień bardziej znany jako Sobota Łazarza, poprzedza Niedzielę Palmową. Tylko zamiast wierzby, jak u nas, wierni idą do kościołów z gałązkami oliwnymi albo z palmami. Sobota Łazarza jest szczególnie bliska mieszkańcom Larnaki, jako że święty Łazarz jest patronem ich miasta – w centrum stoi znany każdemu Cypryjczykowi i przyjezdnemu kościół Agios Lazaros, poświęcony temu świętemu.

Według podań, po Zmartwychwstaniu Jezusa apostołowie otrzymali wskazanie, dokąd mają się udać, aby głosić Jego naukę. Apostołowi Barnabie przypadła Azja Mniejsza, w tym Cypr i on to właśnie wskazał Łazarza na stanowisko biskupa wyspy. Od tej pory życie Łazarza zostało całkowicie związane z Cyprem.

Z okazji święta Łazarza Cypryjczycy tworzą niezwykle piękne dekoracje z mieczyków i żółtych margerytek.

18 kwietnia (2014) – Wielki Piątek

Wielki Piątek, dzień najbardziej surowego postu, jest na Cyprze dniem wolnym od pracy. Ludzie, zwłaszcza wierzący, mają więc możliwość przygotować się do wieczornych uroczystości. Na postny obiad podaje się obowiązkowo zupę z soczewicy z octem. To symboliczne danie przypomina o tym, jak ukrzyżowanemu Jezusowi podano zamiast wody gąbkę umoczoną w occie, kiedy prosił straż o ugaszenie pragnienia. (Chociaż nie jest to zgodne z powszechnie panującym przekonaniem, ten gest rzymskiego żołnierza mógł być odruchem litości: prawdopodobnie zamiast wody podał Jezusowi gąbkę nasączoną kwaśnym winem, co miało złagodzić cierpienie).

W tym dniu nie ma miejsca na głośny śmiech czy wesołe spotkania z przyjaciółmi ale także... na smutek! Wkrótce Chrystus zmartwychwstanie, a to oznacza, że wszyscy znajdują się w stanie cichej radości oczekiwania na Wielkie Zmartwychwstanie.

Cypr | Uroczystości religijne Cypryjczycy chętnie świętują w rodzinnym gronie

Cypr | Uroczystości religijne Cypryjczycy chętnie świętują w rodzinnym gronie (Easter Sunday at Doukas by George M. Groutas na licencji CC BY 2.0)

20 kwietna (2014) – Wielkanoc

Najważniejszym świętem dla prawosławnych Cypryjczyków jest Wielkanoc. Aż do nastania tego święta, przez 50 dni postu, wierni powstrzymują się od spożywania mięsnych potraw i organizowania radosnych imprez.

W noc poprzedzającą Paschę Cypryjczycy gromadzą się w świątyniach na nabożeństwach. Na Cyprze zachowała się tradycja malowania pisanek, przy czym jaja maluje się zwykle na kolor czerwony, nie ulegając nowej modzie malowania różnokolorowych pisanek.

O północy wszyscy zebrani w świątyni zapalają świeczki. Rozjaśnia się kościół, ale też i twarze wiernych, kiedy kapłan ogłasza: „Chrystus zmartwychwstał!”.

Rankiem wszyscy – i rodzina, i znajomi – siadają do świątecznego stołu, gdzie głównym daniem jest grillowane jagnię.

9 czerwca (2014) – Dzień Świętej Trójcy (Zielone Świątki) – Kataklysmos

Święto Trójcy obchodzą Cypryjczycy ze szczególnym nabożeństwem. Od rana gromadzą się w świątyniach na nabożeństwach, gdzie czytane są specjalne modlitwy. W tym dniu przypada też Święto Wody, czyli Kataklysmos, związane ze wspomnieniem o biblijnym potopie.

Kataklysmos świętuje się we wszystkich miastach Cypru z dużym rozmachem: odbywają się folklorystyczne przedstawienia, zabawy, pieśni i tańce. W nadbrzeżnych miastach, a zwłaszcza w Larnace, odbywają się parady statków, jarmarki, zawody w morskich dyscyplinach (tradycyjnie regaty). Wieczorami miasta rozświetlają kolorowe fajerwerki, ludzie rozchodzą się na wystawy i koncerty.

Mimo upływu wieków obchody różnych świąt na Cyprze niewiele się zmieniły od czasów, kiedy ludzie gromadzili się w świątyni Afrodyty i Adonisa, dziewczęta śpiewały miłosne pieśni, a na brzegu morza składano ofiary i odprawiano różne obrzędy.

Cypr | Na Cyprze popularne są wielkanocne ogniska rozpalane w Wielką Sobotę

Cypr | Na Cyprze popularne są wielkanocne ogniska rozpalane w Wielką Sobotę (Idalion on fire by George M. Groutas na licencji CC BY 2.0)

15 sierpnia – Wniebowzięcie NMP

Jest to święto państwowe na Cyprze i dzień wolny od pracy, oczywiście z wyjątkiem pracowników sektora turystycznego – połowa sierpnia to szczyt sezonu. Według podań, Bogurodzica zaszczyciła swoją wizytą świętego Łazarza (z racji pełnionych obowiązków biskupa Cypru nie mógł osobiście udać się do Ziemi Świętej, aby spotkać się z żyjącą jeszcze Matką Jezusa, więc Ona przypłynęła do niego). Swoimi stopami dotykała ziemi Cypru, dlatego Cypryjczycy są Jej tak oddani.

Tego dnia – jak wierzą Cypryjczycy – wszystko staje się odrobinę lepsze, nawet policjanci wystawiają podobno niższe mandaty.

14 września – Podwyższenie Krzyża Świętego

Święto Podwyższenia Krzyża Pańskiego, to jedno z najważniejszych religijnych świąt na Cyprze. Według starych przekazów, cesarzowa Helena (matka Konstantyna Wielkiego) zapragnęła odnaleźć w Jerozolimie krzyż, na którym umarł Jezus. Po długich poszukiwaniach Krzyż odnaleziono w 326 roku i Helena wyruszyła z bezcennym znaleziskiem w powrotną drogę do Konstantynopola. Sztorm zmienił kierunek jej rejsu i statek przybił do brzegów Cypru. Wysiadłszy na brzeg, Helena zdrzemnęła się w cieniu drzewa, zmęczona podróżą. We śnie ukazała jej się świetlista postać, która kazała jej wznieść na wyspie kościół Krzyża Pańskiego. Po przebudzeniu ona i wszyscy z nią obecni ujrzeli na niebie ognisty słup, wskazujący miejsce budowy świątyni. Po zbudowaniu kościoła i niewielkiego klasztoru, panująca na wyspie od 20 lat susza skończyła się, przyszły deszcze i urodzaj na polach.

Obecnie klasztor Stavrovouni (stavros – krzyż) nadal funkcjonuje według surowych zasad – na teren klasztoru i świątyń nie mogą wchodzić kobiety.

Cypr | Bożonarodzeniowe dekoracje w Larnace przed kościołem św. Łazarza

Cypr | Bożonarodzeniowe dekoracje w Larnace przed kościołem św. Łazarza (St. Lazarus Church, Larnaca by NH53 na licencji CC BY 2.0)

25 grudnia – Boże Narodzenie

W odróżnieni od Wielkanocy, która dla Cypryjczyków jest największą uroczystością, Boże Narodzenie jest cichym, rodzinnym świętem, kiedy za jednym stołem zbierają się wszyscy domownicy.

Na świąteczny stół przygotowuje się potrawy z mięsa, głównie wieprzowiny. Drugą ważną pozycję stanowią słodycze. Na stół kładzie się najpiękniejsze obrusy i serwetki. Niektóre z nich są swego rodzaju rodzinnymi pamiątkami, które przekazywane są w żeńskiej linii z pokolenia na pokolenie.

Wszyscy starają się ubrać na Boże Narodzenie przynajmniej w jedną nową rzecz. W starych górskich wioskach praktykuje się do dzisiaj wielowiekowy zwyczaj nie zamykania na noc drzwi domu, aby Matka Boska z nowonarodzonym Jezusem mogła wejść i zobaczyć, czy wszystko jest gotowe na ich spotkanie.

Zainteresują Cię również

Życzenia bożonarodzeniowe w języku greckim Życzenia bożonarodzeniowe w języku greckim
Święta Bożego Narodzenia zbliżają się wielkimi krokami. Czas pomyśleć nad wysłaniem kartek z życzeniami!...
Świątynia Oktawiana Augusta w Puli Świątynia Oktawiana Augusta w Puli
Pula to przepiękna miejscowość położona w południowej Istrii. Nazywana jest „Chorwackim Rzymem”… I to nie z byle...
Koptowie - wspólnota chrześcijańska w Egipcie Koptowie - wspólnota chrześcijańska w Egipcie
Koptowie stanowią jedną z najstarszych wspólnot chrześcijańskich na Bliskim Wschodzie. Są też najliczniejszą grupą...
Ludność Chorwacji Ludność Chorwacji
Chorwacja liczy niespełna 4,5 miliona mieszkańców, z czego 89,63 % stanowią Chorwaci, 4,54% Serbowie, a pozostały...
Cerkiew św. Łazarza w Larnace Cerkiew św. Łazarza w Larnace
Dla wielu turystów ich urlop na Cyprze zaczyna się w Larnace. Samoloty większości linii lotniczych lądują właśnie...
Katedra Świętego Dujama w Splicie Katedra Świętego Dujama w Splicie
Jednym ze sztandarowych zabytków Splitu jest kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny, czyli Katedra św....